دست نوشته های یک معلم

  فصل اول 
تعريف روانشناسي - محيط و وراثت

1- روانشناسي را تعريف کنيد؟ 

عبارت است از بررسي طبيعت فرد و علل کيفيت رفتار انسان و مي توان گفت که روانشناسي به مطالعه جنبه هاي مختلف رفتار (جسماني – عقلاني، عاطفي، اجتماعي و اخلاقي) انسان و ارتباط اين جنبه ها با هم مي پردازد.

  2- روانشناسي رشد را تعريف کنيد؟

بررسي جريان تحولات و تغييرات در فرآيند رشد زيستي، اثرات محيطي، چگونگي شکل گيري و از بين بردن آنها در مسير زندگي را (روانشناسي رشد) مي گويند. اين فرايند از آغاز تشکيل نطفه انسان تا کهنسالي ادامه دارد و شامل مهارت هايي از قبيل مهارت هاي حرکتي، رفتار اجتماعي، ساخت هاي شناختي و شخصيتي مي باشد.  

  3- عوامل مؤثر در رشد را نام ببريد؟

1- وراثت: که منظور از آن انتقال صفات از والدين و اجداد به فرزندان است. 

2- تکوين و چگونگي آفرينش عضوي و وظايف بعضي از اعضاي داخلي به خصوص غدد داخلي اند؛ و کرين که مواد ترشح شده آنها بر وظايف و کنش هاي مختلف بدن تأثير دارند و براي تثبيت و حفظ شکل بدن با همديگر همکاري مي کنند.

3- تغذيه: که در رشد و ساختمان سلول ها و ذخيره انرژي براي فعاليت هاي کنوني و آينده رشد مؤثر است. 

4- محيط اجتماعي که از روز اول تولد بر او حاکم است و با مادر شروع مي شود و به برقراري رابطه با جامعه منجر مي گردد.  

  4- وراثت را تعريف کنيد؟

هر کودکي که متولد مي شود داراي صفات و ويژگي هاي مخصوص به خود مي باشد و از اين لحاظ با کودک ديگر تفاوت دارد يا به عبارت ديگر مي توان گفت منحصر به فرد است. اين تفاوت ها عمدتاً ناشي از تفاوت ژنتيکي آنهاست. تفاوت هاي وراثتي معلول ويژگي هاي گوناگون ژن هاي افراد است.  

  5- ژن را تعريف کنيد؟

ژن ها مجموعه اي از ملکول هاي بيوشيمي به نام (دي اکسي ريبونوکئيک) يا مختصراً DNA مي باشند که در هسته هر يک از سلول هاي بدني به تعداد بسيار زياد وجود دارند. سلول هاي هر نوع از موجودات زنده اعم از گياهان، حيوانات و انسان داراي مجموعه اي از ژن هستند که ساختمان کروموزومي آنها را تشکيل مي دهند.  

  6- در هر سلول انسان چند کروموزوم وجود دارد؟

در هر سلول انسان 23 جفت يا 46 عدد کروموزوم وجود دارد که شبيه هم نيستند.  

  7- کروموزوم هاي کدام سلول، جفت نيست؟

سلول جنسي که پس از عمل لقاح و يا انعقاد نطفه به صورت يک تخم بارور به نام (زيگوت) در مي آيد و روي هم رفته داراي 23 جفت کروموزوم مي گردد و مشابه ساير سلول هاي بدن مي شود.  

  8- هر کودک چند ژن را از پدر و مادر مي گيرد؟

هر کودک دو نوع ژن را از پدر و مادر مي گيرد اگر اين دو ژن، همانند باشند آن را (هموزيگوت) و در غير اين صورت آن را هتروزيگوت مي نامند.  

  9- عوامل محيطي را تعريف کنيد؟

عبارت است از يادگيري، شرايط مختلف زندگي و عوامل اکتسابي. عوامل محيطي مربوط به چگونگي رشد و پرورش کودک است، تمام چيزهايي که فرد مي بيند، مي شنود، احساس مي کند، مي بويد، مي چشد، مي خورد، مي نوشد، تجربه مي کند و ياد مي گيرد، همه و همه از جمله عوامل محيطي است. به عبارت ديگر، به جز ظرفيت هاي ژنتيکي فرد، متغيرهاي گوناگوني که از لحاظ انعقاد نطفه تا پايان عمر او را احاطه کرده است و بر او تأثير مي گذارند را بايد از جمله عوامل محيطي به حساب آورد.  

  10- تفاوت هاي محيطي را که در رشد کودک مؤثرند، نام ببريد؟

1- تفاوت هاي فرهنگي 
2- تفاوت هاي اجتماعي – اقتصادي 
3- تفاوت هاي خانوادگي  

  11- تفاوت هاي فرهنگي و تأثير آن بر رشد کودک را توضيح دهيد؟

مردم کشورهاي مختلف به شيوه هاي گوناگون و با معيارها و هدف هاي متفاوتي کودکان خود را تربيت مي کنند. هر يک از کشورها رفتار کاملاً متفاوتي در چگونگي رشد و پرورش فرزندان خود دارند که زمينه اين تفاوت ها به وضعيت فرهنگي آن جوامع ارتباط دارد. ارزش ها، فعاليت ها، عادات و رسوم و زبان و مخصوصاً اعتقادات هر گروه از مردم، متأثر از فرهنگي است که در آن جامعه حکم فرماست. نتيجتاً چگونگي رشد و پرورش کودک در اين جامعه وابسته به وضعيت چگونگي فرهنگي او و نيز تجربياتي است که در طول دوران رشد خود به دست مي آورد.  

  12- تفاوت هاي اجتماعي – اقتصادي و تأثير آن بر رشد کودک را توضيح دهيد؟

اگر چه افراد در هر جامعه، فرهنگ مشترکي دارند، اما در دوران اين فرهنگ مشترک، خرده فرهنگ هايي نيز وجود دارد که تا اندازه اي مربوط به تفاوت هاي اجتماعي – اقتصادي است. پرورش کودک در طبقات مختلف اجتماعي تفاوت دارد. طبقه اجتماعي را به وسيله ميزان درآمد و نوع شغل، تحصيلات و موقعيت اجتماعي مي سنجد. تحقيقات در زمينه واکنش والدين در گروه هاي مختلف اجتماعي – اقتصادي، حاکي از آن است که آنان، ديدگاه هاي متفاوتي را در مورد زندگي، مسايل اقتصادي، آموزشگاه و غيره به فرزندان خود انتقال مي دهند. طبيعي است وقتي برداشت کودکان نسبت به اين مسايل متفاوت باشد، رفتار آنان و در نتيجه چگونگي سازگاري اجتماعي و رشد آنان نيز متفاوت خواهد بود.  

  13- تفاوت هاي خانوادگي و تأثير آن بر رشد کودک را توضيح دهيد؟

فرهنگ و خرده فرهنگ هاي يک جامعه مانند طبقه اجتماعي – اقتصادي، معمولاً تأثير مستقيم روي کودک ندارد، بلکه عموماً به وسيله خانواده بر رشد کودک اثر مي گذارد. خانواده است که مسؤوليت دارد کودک را براي زندگي در جامعه آماده کند يعني زبان جامعه را به کودک مي آموزد و مهارت هاي اساسي و چگونگي برخورد با جامعه را در کودک ايجاد مي کند. اما کار مهم خانواده، آموزش اين موارد و حتي تأمين تغذيه و مسکن کودک نيست، بلکه از همه مهمتر، اظهار محبت و علاقه به کودک و ايجاد ارتباط با اوست. تأثير پدر و مادر در رشد فرزندانشان انکار ناپذير است و تفاوت هاي خانوادگي بسيار مهمي در چگونگي رشد کودکان است.  

  14- چه عواملي در به وجود آمدن اختلالات عاطفي و رفتاري – اجتماعي کودکان دخالت دارند؟

بدرفتاري والدين و به کار بردن تنبيه. در بسياري از خانواده ها به ويژه در مواردي که والدين در موقعيت اقتصادي اجتماعي و فرهنگي پايين تري قرار دارند تنبيه کودکان معمول است. فشارهاي روحي و اجتماعي بر والدين، عامل مهم ديگري در بدرفتاري آنان نسبت به کودکان است.  

  15- اثرات متقابل محيط و وراثت را در رشد توضيح دهيد؟

در گذشته تصور مي شد که کودک با برخي ويژگي هاي وراثتي به دنيا مي آيد و محيط فعالانه بر او تأثير مي گذارد ولي امروزه آشکار شده که فقط محيط نيست که بر کودک تأثير مي گذارد، بلکه کودک نيز بر محيط خود تأثير مي گذارد. مثلاً بر حسب آنکه خصوصيات کودک چگونه باشد، واکنش خانواده و مردم نسبت به او متفاوت خواهد بود. کودک تندآموز، موجب واکنش هاي معيني در ميان بزرگسالان و همسالان مي شود که با واکنش آنان نسبت به کودک کندآموز فرق دارد اين بدان معني است که هر کودکي يک فرد مخصوص به خود است. يعني منحصر به فرد است.